جراحی صرع برای مدت ها به عنوان آخرین راه حل درمان تشنج در نظر گرفته می شد. در حالی که این عمل ها معمولا اولین گزینه درمانی پس از تشخیص صرع نیستند، پیشرفت های صورت گرفته در این زمینه، جراحی مغز برای درمان صرع را به گزینه ای ایمن تر، مؤثرتر و در برخی موارد کمتر تهاجمی نسبت به گذشته تبدیل کرده است.
متأسفانه، بسیاری از افرادی که شرایط لازم برای جراحی را دارند، هرگز تحت ارزیابی جراحی قرار نمی گیرند یا به دلیل تردید بیمار نسبت به عمل یا عدم توصیه پزشک، ارزیابی آن ها سال ها به تعویق می افتد.
شاید انجام عمل جراحی روی مغز ترسناک به نظر برسد، اما جراحی صرع می تواند برای برخی از افراد یک گزینه درمانی ارزشمند باشد و حتی می تواند منجر به قطع کامل حملات تشنج شود، کاری که در حال حاضر هیچ درمان دیگری برای صرع نمی تواند انجام دهد. اجازه ندهید ترس مانع شما از آگاهی یافتن در مورد اینکه آیا کاندیدای جراحی صرع هستید و یا اینکه چگونه از روش های جدید برای کاهش ریسک و علائم تشنج استفاده کنید، شود.
چرا نباید برای ارزیابی جراحی صرع تعلل کرد؟
تشنج بر عملکرد مغز مانند حافظه و همچنین کیفیت زندگی تأثیر می گذارد و تشنج های کنترل نشده طولانی مدت، این خطرات را به همراه احتمال گسترش تشنج به مناطق بیشتری از مغز افزایش می دهد.
تحقیقات منتشر شده در ژانویه ۲۰۱۷ بر اهمیت به تعویق نینداختن ارزیابی جراحی صرع تأکید می کند. این تحقیق نشان داد که ۵۸ درصد از افرادی که جراحی شده بودند، بعد از پنج تا ده سال عاری از تشنج بودند، در حالی که این میزان در افرادی که جراحی نشده بودند ۱۷ درصد بود. این تحقیق اشاره می کند که هر چه فرد مدت بیشتری صرع داشته باشد، احتمال عاری شدن از تشنج بعد از جراحی کمتر می شود.
این که بیمارانی را ببینیم که به مدت ۲۰ سال یا بیشتر دچار صرع کنترل نشده بوده اند، غیرمعمول نیست. هر پزشکی برای توصیه ارزیابی جراحی، جدول زمانی متفاوتی دارد و هنوز هم برخی از پزشکان سال ها بیماران را وادار به امتحان داروهای مختلف می کنند. همچنین ممکن است یک دارو برای مدتی مفید باشد اما پس از یک دوره کوتاه، تشنج ها دوباره برگردند. این اتفاق می تواند بارها و بارها با داروهای جدید رخ دهد و قبل از اینکه متوجه شوید، سال ها می گذرد و صرع شما همچنان به خوبی کنترل نشده است.
اگر به مدت یک سال یا بیشتر دچار تشنج های کنترل نشده بوده اید و پزشک شما ارزیابی جراحی را توصیه نکرده است، درخواست آن را بدهید. ما می خواهیم شما را قبل از اینکه این بیماری زمان قابل توجهی برای تأثیر منفی بر مغز یا کیفیت زندگی شما داشته باشد، ارزیابی کنیم.
چه کسی کاندید جراحی صرع است؟
توصیه می کنیم در صورتی که موارد زیر برای شما صدق می کند، برای ارزیابی جراحی به پزشک متخصص مراجعه نمایید:
- تشنج ها از یک ناحیه خاص در مغز شروع می شوند: تشنج های هر بیمار منحصر به فرد است. با استفاده از تصویربرداری و بررسی سابقه تشنج شما، می توانیم تشخیص دهیم که آیا تشنج های شما از یک ناحیه خاص در مغز به نام “صرع کانونی” نشأت می گیرند یا خیر. جراحی برای این نوع تشنج بالاترین میزان بهبودی را به همراه دارد. برعکس، اگر تشنج ها از نواحی مختلف مغز ناشی شوند یا ریسک آسیب به عملکرد مغز خیلی بالا باشد، گزینه های جراحی محدودتر خواهند بود.
- داروها موثر نیستند: شما دو یا سه دارو را امتحان کرده اید اما تشنج هایتان به خوبی کنترل نشده اند. تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا به صرع به داروهای ضد صرع پاسخگو نیستند. این حالت به عنوان “صرع مقاوم به دارو” شناخته می شود.
تحقیقات نشان داده اند که اگر اولین داروهایی که برای یک بیمار مبتلا به صرع تجویز می شوند، موثر نباشند، احتمال کمی وجود دارد که داروهای بعدی اثربخش باشند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان داد که ۵۰ درصد از شرکت کنندگان در آزمایش بعد از مصرف یک دارو، ۱۳ درصد بعد از مصرف داروی دوم و ۴ درصد بعد از مصرف داروی سوم، عاری از تشنج شده اند.
جراحی صرع، ایمن تر و مؤثرتر
بیمارانی که جراحی را برای درمان صرع در نظر می گیرند، اغلب نگران عوارض جانبی احتمالی آن هستند. این عوارض به نوع جراحی و ناحیه ی عمل در مغز بستگی دارد. شما و پزشکتان در مورد عوامل خطرناک عمل جراحی خاص خود صحبت خواهید کرد.
هیچ جراحی ای، بدون در نظر گرفتن اینکه در کجای بدن انجام می شود، بدون ریسک نیست. اما به لطف تکنیک های تصویربرداری جدید و روش های جراحی پیشرفته، خطر عوارض جانبی جراحی صرع پایین تر از همیشه است.
سه پیشرفت عمده توانایی ما را برای درمان موفقیت آمیز بیماران مبتلا به صرع با جراحی به شدت بهبود بخشیده است:
۱. استریو الکتروانسفالوگرافی (استریو نوار مغزی)
یکی از بزرگترین پیشرفت هایی که در جراحی صرع داشته ایم، یافتن دقیق تر منشأ تشنج است. ما یکی از معدود تیم های جراحی صرع هستیم که از رویکردی کم تهاجمی به نام استریو الکتروانسفالوگرافی یا استریو نوار مغزی (SEEG) استفاده می کنیم. این نوع «نقشه برداری مغز» به ما امکان می دهد تا ناحیه آسیب دیده ی دقیق را عمل کنیم و از بافت های مجاور که ممکن است کنترل عملکردهای مهمی مانند گفتار را برعهده داشته باشند، اجتناب کنیم.
با استریو نوار مغزی، الکترودهایی را به صورت جراحی در مغز قرار می دهیم که حدود چهار ساعت طول می کشد. سپس برای حدود یک هفته در واحد نظارت بر صرع، الکترودها را کنترل می کنیم تا قبل از برداشتن الکترودها که معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد، منبع تشنج را پیدا کنیم.
ما از نتایج استریو نوار مغزی برای کمک به تعیین اینکه آیا شما کاندیدای جراحی درمانی هستید یا خیر و اینکه در صورت مثبت بودن، کدام نوع عمل جراحی صرع برای شما بهتر عمل می کند، استفاده می کنیم. به عنوان مثال، ما بیمارانی را درمان کردبم که سال ها دچار تشنج های کنترل نشده بود و پزشکان نتوانسته بودند محل تشنج را پیدا کنند. به لطف استریو نوار مغزی، توانستیم منبع را پیدا کرده و آن قسمت از مغز را برداریم و او را از تشنج رها کنیم.
۲. تحریک عصب واکنشی (Responsive Neurostimulation)
تحریک کننده های عصبی با ارسال پالس های الکتریکی به مغز از تشنج جلوگیری کرده یا آن را مختل می کنند. این نوع تحریک مغزی تنها حدود پنج سال است که وجود دارد. ما الکترودهایی را که به یک تراشه کامپیوتری متصل هستند در ناحیه ی مغز که باعث تشنج می شود، کاشت می کنیم. این سیستم امواج مغزی را تجزیه و تحلیل می کند و درست زمانی که تشنج شروع می شود، تحریک را اعمال می کند. آزمایش های اولیه نشان می دهد که یک سال پس از کاشت الکترود، دفعات تشنج ۴۴ درصد، بعد از دو سال ۵۳ درصد و بعد از سه سال تا ۶۶ درصد کاهش یافته است.
۳. درمان با لیزر میان بافتی مغز
درمان با لیزر میان بافتی مغز نوعی از تخریب با لیزر است که روشی کم تهاجمی به شمار می رود. در این روش، بافت هدفمند در ناحیه آسیب دیده مغز سوزانده می شود. ما یک برش کوچک در پوست سر ایجاد کرده و یک سیم لیزر را از طریق یک کاتتر به بافت مغزی که می خواهیم بسوزانیم هدایت می کنیم.
بیمارانی که تحت درمان با لیزر میان بافتی قرار می گیرند، در مقایسه با جراحی برداشت استاندارد، سریع تر بهبود می یابند و عوارض جانبی کمتری را تجربه می کنند. دلیل این امر این است که این روش به ما امکان می دهد ناحیه ای از مغز را با دقت بیشتری هدف قرار دهیم در حالی که آسیب کمتری به بافت سالم وارد می شود. درمان با لیزر میان بافتی مغز می تواند تشنج ها را کاهش دهد یا به طور کامل از بین ببرد، هرچند گاهی اوقات ممکن است تشنج های فرد بیمار با انواع دیگری از درمان بهتر درمان شود.
سوالات متداولی که در هنگام بررسی جراحی صرع باید پرسید
تصمیم گیری برای انجام جراحی صرع، تصمیمی است که می خواهید با اطمینان خاطر بگیرید. قبل از تصمیم گیری، این سوالات را از پزشک خود بپرسید:
- از چه تکنولوژی و روش هایی استفاده می کنید؟ شما باید یک تیم پزشکی جراحی صرع با متخصصان باتجربه را پیدا کنید که به طور معمول از ابزارهای جدید مانند نوار مغزی استریو و تحریک عصبی پاسخگو و همچنین تکنیک های سنتی مانند لوبکتومی تمپورال استفاده می نمایند.
- چه کسانی در تیم مراقبتی حضور دارند؟ جراحی صرع یک کار تک نفره نیست. شما باید تیمی متخصص در طول فرآیند در کنار خود داشته باشید، از جمله جراحان، رادیولوژیست ها و متخصصان مغز و اعصاب و روانشناسان مجرب.
- چه نتیجه ای می توانم انتظار داشته باشم؟ مطمئن شوید که آیا انتظار می رود عمل توصیه شده شما را بدون تشنج نگه می دارد یا به جای آن به کاهش دفعات و شدت تشنج ها کمک خواهد کرد.
- عوارض جانبی احتمالی این روش جراحی تشنج چیست؟ سنجیدن دقیق مزایای جراحی در مقابل خطرات آن بسیار مهم است. اگر عوارض جانبی یک روش شما را نگران می کند، بپرسید که آیا شما کاندیدای گزینه کم تهاجمی تری هستید یا خیر. اگر پاسخ منفی است، گرفتن نظر دوم را در نظر بگیرید. ممکن است پاسخ مشابهی دریافت کنید، اما خیال شما راحت تر خواهد شد.
تصمیم به جراحی صرع نباید به سادگی گرفته شود، اما این یک گزینه مهم و اغلب موثر است که باید در به آن اهمیت بدهید و هر چه زودتر از آن مطلع شوید بهتر است.
