عمل برداشتن لوب تمپورال (Temporal Lobe Resection) که به آن لوبکتومی گیجگاهی (Temporal Lobectomy) نیز گفته می‌شود؛ نوعی عمل جراحی است که می تواند تعداد تشنج ها را کاهش دهد، شدت آنها را پایین آورد یا حتی از وقوعشان جلوگیری کند. پزشک در طول این عمل، بخشی از مغز که بیشتر تشنج ها از آنجا شروع می شود را برمی دارد.
هر چند جراحی اولین انتخاب برای درمان علائم صرع نیست؛ اما اگر داروها نتوانند تشنج فرد را کنترل کنند یا عوارض جانبی زیادی داشته باشند ممکن است یک گزینه مناسب باشد.
آزمایشات قبل از جراحی برداشتن لوب تمپورال
ابتدا باید قبل از انجام عمل آزمایشاتی انجام دهید تا پزشک راحت تر بتواند در مورد نوع و نحوه عمل شما تصمیم گیری کند. از طرف دیگر آزمایشات از مغز شما نقشه برداری می کنند؛ به همین دلیل پزشک با اطمینان بیشتری می تواند بخشی از مغز که باعث بروز تشنج می شود را بردارد.
EEG ویدیویی
اگر پزشک تشخیص دهد که باید آزمایش EEG ویدیویی انجام دهید؛ باید ۳ تا ۵ روز در بیمارستان بمانید. در این صورت در حالی که دوربین حرکات شما را ضبط می کند؛ الکترودهایی روی پوست سر شما قرار می گیرند. دو راه برای انجام این کار وجود دارد.
- در حالت اول الکترودهای EEG روی پوست سر شما قرار می گیرند.
- اما گاهی اوقات ممکن است پزشک انجام آزمایش با الکترودهای داخل جمجمه ای را پیشنهاد دهد. با این حالت، شبکه ها، نوارهای الکترود یا الکترودهای عمقی به طور مستقیم روی مغز شما قرار می گیرند که این کار خود به نوعی عمل جراحی نیاز دارد.
در هر دوی این روش ها، تشنج هایتان ثبت می شوند و مشخص می گردد که از کدام قسمت مغز شما سرچشمه می گیرند. در این صورت پزشک می تواند امواج مغزی و فعالیت هایتان را در طول و بین تشنج ها با هم مطابقت دهد تا دقیقاً مشخص شود که تشنج از کدام قسمت مغز شما شروع می شود.
اسکن SPECT و ام آر آی عملکردی (fMRI)
این آزمایش ها جریان خون را در مغز شما اندازه گیری می کنند. در ضمن آنها به پیدا کردن محل شروع تشنج کمک می کنند. معمولاً این آزمایش ها بعد از EEG ویدیویی انجام می شوند.
مگنتوآنسفالوگرام (MEG)
این آزمایش نیز مشابه EEG است اما از آن حساس تر است. این آزمایش به تعیین دقیق منبع تشنج کمک می کند. در ضمن مکان هایی از مغز شما که مسئول گفتار و حرکت فعال هستند را مشخص می کند تا پزشک بتواند از این نواحی در حین انجام آزمایش محافظت کند. در آزمایش MEG از یک اسکنر باز استفاده می شود که مانند کلاه ایمنی روی سر شما قرار می گیرد. معمولاً این آزمایش یک تا دو ساعت طول می کشد؛ هر چند وقفه هایی در بین اسکن ها وجود دارد.
تست وادا (Wadatest)
این آزمایش نشان می دهد که کدام قسمت مغز شما زبان را کنترل می کند و کدام یک مسئول کنترل حافظه است.
فرایند عمل جراحی لوبکتومی گیجگاهی یا برداشتن لوب تمپورال (گیجگاهی)
به احتمال زیاد مجبور می شوید قبل از عمل جراحی، موهای سر خود را بتراشید یا کوتاه کنید. بعد دارویی دریافت خواهید کرد که شما را به خواب عمیقی فرو می برد و به اصطلاح شما بیهوش می شوید. سپس جراح در پوست سر شما بریدگی ایجاد می کند و تکه ای از استخوان جمجمه تان را برای دسترسی به مغز برمی دارد.
اگر تشنج از قسمتی از مغز شما شروع شود که زبان را کنترل می کند؛ ممکن است جراح شما را برای مدت کوتاهی در حین عمل از خواب بیدار کند. در این حالت پزشک شما را مجبور می کند به چند سوال پاسخ دهید تا مطمئن شود که گفتارتان دچار مشکل نشده است. بعد دوباره بیهوش می شوید.
جراح در طول عمل با استفاده از تصاویر کامپیوتری، میکروسکوپ های ویژه و نتایج آزمایش EEG که امواج مغزی شما را ثبت کرده است، منشأ تشنج های شما را قطع می کند و تا حد ممکن بخشی از مغز شما در این ناحیه را برمی دارد. سپس غشاء و استخوان مغز را سر جایش می گذارد و محل برش را بخیه می زند.
بعد از عمل جراحی برداشتن لوب تمپورال یا لوبکتومی گیجگاهی
روز اول پس از جراحی معمولاً بیمار به بخش مراقبت های ویژه (ICU) منتقل می شود تا از نزدیک تحت نظر باشد. در این زمان معمولاً اطراف چشم و قسمتی از مغز که جراحی شده است، دچار تورم و کبودی می شود. رفع این علائم معمولاً چند هفته طول می کشد. در ضمن ممکن است فرد دچار سردرد، گوش درد یا فک درد شود.
معمولاً می توانید ظرف یک یا دو روز بعد از عمل، غذا بخورید و راه بروید و در کمتر از یک هفته می توانید بیمارستان را ترک کنید. اکثر افراد به آرامی طی چند ماه بعد از عمل به زندگی عادی خود باز می گردند. اما تا زمانی که پزشک مطمئن شود تشنج شما تحت کنترل است باید به مصرف داروی تشنج ادامه دهید. با گذشت زمان ممکن است بتوانید مصرف دارو را کم کنید و یا کلاً مصرف آن را قطع نمایید.
جراحی صرع معمولاً بسیار موفقیت آمیز است، هر چند برای همه موثر نیست؛ چون ممکن است همچنان تشنج فرد بعد از عمل ادامه پیدا کند.
عوارض عمل جراحی لوبکتومی گیجگاهی
شایع ترین عارضه جانبی این عمل، ایجاد یک نقطه کور کوچک در بینایی جانبی شما است که احتمالاً شما را آزار نمی دهد. همچنین ممکن است دچار بی قراری یا استفراغ شوید، یا احساس کنید که دچار تشنج خواهید شد.
برخی افراد بعد از عمل در هنگام صحبت کردن، به خاطر سپردن یا یافتن کلمات مشکل پیدا می کنند. معمولاً این علائم به خودی خود از بین می روند. ممکن است پس از جراحی بیشتر افسرده یا مضطرب شوید. اگر در عرض چند هفته خلق و خوی شما بهتر نشد بهتر است با پزشک خود صحبت کنید.
