گرما، تب بالا و شرایطی که منجر به گرمازدگی می شوند، علل احتمالی تشنج هستند. گرمای شدید می تواند در افرادی که به یک سندرم خاص صرع مبتلا هستند، باعث تشنج شود. دمای بدن شما برای عملکرد صحیح تمام سیستم بدنی و اندام هایتان باید در محدوده خاصی باقی بماند. دمای بالای بدن می تواند باعث موارد زیر شود:
- تشنج
- ناتوانی
- مرگ
تشنج انفجارهای غیرقابل کنترلی از فعالیت الکتریکی هستند که ناگهان در مغز شما شروع می شوند. طبق برخی تحقیقات، حدود ۸ درصد از افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار دچار تشنج می شوند. اگر تب بالا داشته باشید یا دچار گرمازدگی شوید، ممکن است دچار تشنج شوید. در ادامه این متن، در مورد تشنج های ناشی از گرما، از جمله دلایل وقوع آن ها و چگونگی پیشگیری از آن ها، بیشتر آشنا می شوید.
آیا گرما باعث تشنج می شود؟
بله، گرما به طور بالقوه می تواند باعث تشنج شود، به خصوص اگر دچار گرمازدگی شوید یا تب بالا داشته باشید. تب می تواند باعث افزایش تحریک پذیری نورون های مغز شده و این امر به ویژه در صورت ابتلا به اختلال تشنج، می تواند منجر به تشنج شود. مطالعات انجام شده روی حیوانات نشان می دهد که تقریباً همه حیوانات در صورت قرار گرفتن در معرض گرما برای مدت طولانی دچار تشنج می شوند.
گرمازدگی و تشنج
گرمازدگی زمانی رخ می دهد که دمای بدن شما به دلیل گرما یا فعالیت شدید بدنی از 40 درجه سانتیگراد (104 درجه فارنهایت) بالاتر رود. عوارض عصبی گرمازدگی عبارتند از:
- از دست دادن هوشیاری
- تشنج
- کوچک شدن مردمک چشم
- اختلال در عملکرد بخشی از مغز به نام مخچه
- پارکینسون
- ضعف عضلانی
در یک مطالعه موردی در سال 2018، محققان مرد 20 ساله ای را معرفی کردند که پس از 3 ساعت دویدن در گرمای 29 درجه سانتیگراد (102.2 درجه فارنهایت) دچار تشنج شد. او در چهارمین روز بستری در بیمارستان دچار سردرد شدید شد و شش تشنج تونیک-کلونیک عمومی به مدت 1 تا 2 دقیقه داشت. او پس از 2 هفته توانست از بیمارستان مرخص شود.
تب و تشنج
تب شایع ترین محرک تشنج در کودکان بین 5 ماه تا 6 سالگی است. تب اغلب به دلیل عفونت رخ می دهد، اما تب به تنهایی نیز می تواند باعث تشنج شود. تشنج های ناشی از تب که نوعی تشنج ناشی از تب بالا در کودکان خردسال است به طور معمول با دمای بدن بالاتر از 38 درجه سانتیگراد (101 درجه فارنهایت) ایجاد می شود.
علائم تشنج ناشی از گرما، تشنج های تب دار یا تشنج های مرتبط با گرمازدگی، علائم مشابه تشنج هایی دارند که به تب یا گرمازدگی مربوط نیستند. این علائم احتمالی عبارتند از:
- بی هوشی
- حرکات غیرارادی دست و پا
- خشکی عضلات
- مشکلات تنفسی
- بی اختیاری ادرار یا مدفوع
- گیجی
- نگاه خیره
- عدم پاسخگویی
- افتادن ناگهانی
چه کسانی دچار تشنج ناشی از گرما می شوند؟
حدود 1 از هر 25 کودک حداقل یک بار دچار تشنج تب دار می شود و خطر آن در سن 2 سالگی به اوج خود می رسد. افراد مبتلا به سندرم دراوت به طور ویژه مستعد تشنج های مرتبط با گرما هستند. سندرم دراوت یک سندرم صرع شدید است که معمولاً ناشی از جهش در ژن SCN1A است. این سندرم معمولاً در اوایل کودکی یا نوزادی بروز می کند.
چه موقع به دنبال کمک پزشکی باشیم؟
اگر شما اختلال تشنج کنترل شده ای دارید، پزشکتان می تواند به شما راهنمایی کند که چه زمانی می توانید از تماس برای کمک اجتناب کنید. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها (CDC) توصیه می کند در صورت مشاهده موارد زیر برای خود یا فردی که با او هستید با اورژانس تماس بگیرید:
- برای اولین بار دچار تشنج شود
- بعد از تشنج دچار مشکل در تنفس یا راه رفتن شود
- تشنج او بیش از ۵ دقیقه طول بکشد
- کمی بعد از تشنج اول، تشنج دوم را تجربه کند
- در آب دچار تشنج شود
- در حین تشنج دچار آسیب شود
- بیماری زمینه ای مانند دیابت، بیماری قلبی یا بارداری داشته باشد و دچار تشنج شود
فوریت پزشکی گرمازدگی نیز فوریت پزشکی است که نیازمند توجه فوری می باشد. اگر شما یا کسی که همراهتان است علائم گرمازدگی مانند موارد زیر را دارد، با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید:
- احساس ناخوشی حتی بعد از ۳۰ دقیقه نشستن در جای خنک
- تب بسیار بالا
- قرمزی پوست (که تشخیص آن روی پوست های تیره سخت تر است) و عدم تعریق
- ضربان قلب سریع
- تنگی نفس
- گیجی
- تشنج
- بیهوشی
نحوه تشخیص تشنج ناشی از گرما
پزشکان برای تشخیص تشنج از روش های مختلفی استفاده می کنند، از جمله:
- معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی شما
- معاینه مغز و اعصاب
- آزمایش خون
- نوار مغزی (EEG)
- روش های تصویربرداری مختلف همچون:
- اسکن PET
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
نحوه درمان تشنج ناشی از گرما
ضد تشنج ها درمان اصلی تشنج هستند. اکثر تشنج های تب دار نیازی به درمان ندارند، اما پزشکان گاهی دارو نیز تجویز می کنند. گرمازدگی ممکن است نیاز به درمان های اورژانسی پزشکی داشته باشد، مانند:
- استفاده از آب سرد، یخ یا سایر روش ها برای پایین آوردن دمای بدن
- سرم نمکی که از طریق وریدی (تزریق مستقیماً داخل رگ ها) داده می شود
- لوله گذاری برای رفع مشکل تنفس
- داروهایی که از طریق رگ ها به روش وریدی داده می شوند
چگونه از تشنج ناشی از گرما پیشگیری کنیم؟
بر اساس منابع معتبر، شما می توانید با موارد زیر از بیماری های مرتبط با گرما جلوگیری کنید:
- پوشیدن لباس های سبک و گشاد در هوای گرم
- تا حد امکان در داخل خانه خنک بمانید و در روزهای بسیار گرم دوش آب سرد بگیرید
- فعالیت شدید را در خنک ترین قسمت های روز در روزهای گرم محدود کنید
- هنگام فعالیت در گرما، خودتان را کنترل کنید و در صورت تپش قلب یا نفس نفس زدن، فعالیت را متوقف کنید
- از کرم ضد آفتاب استفاده کنید
- فرزندان یا حیوانات خانگی خود را در یک روز گرم در ماشین رها نکنید
- مایعات زیادی بنوشید اما از نوشیدنی های بسیار شیرین یا الکلی خودداری کنید
سوالات متداول درباره تشنج ناشی از گرما
در اینجا به برخی از سوالات رایج در مورد تشنج ناشی از گرما پاسخ داده شده است:
آیا گرما می تواند در بزرگسالان باعث تشنج شود؟
بزرگسالان در صورت تب بالا یا ابتلا به گرمازدگی ممکن است دچار تشنج شوند.
آیا گرما می تواند در کودکان یا نوزادان باعث تشنج شود؟
تب شایع ترین علت تشنج در کودکان زیر ۶ سال است. تشنج های ناشی از تب معمولا با تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد (۱۰۱ درجه فارنهایت) ایجاد می شوند.
آیا تشنج ناشی از گرما همان گرمازدگی است؟
تشنج با گرمازدگی متفاوت است. تشنج می تواند در صورت تب بسیار بالا یا گرمازدگی با گرما همراه باشد. گرمازدگی یک بیماری جدی است که زمانی رخ می دهد که بدن دیگر قادر به تنظیم دمای خود نباشد.
با توجه به موارد ذکر شده در این مطلب لازم است بدانید که گرما به ویژه در افراد مبتلا به نوع نادری از صرع به نام سندرم دراوت، احتمال تشنج را افزایش می دهد. تب شایع ترین علت تشنج در کودکان خردسال است. دریافت فوری مراقبت های پزشکی در صورت بروز علائم گرمازدگی مانند تب بسیار بالا، کاهش سطح هوشیاری یا گیجی برای خود یا اطرافیان بسیار مهم است.
